İki zamanlı ve dört zamanlı motorlar

İki zamanlı motor,içten yanmalı bir motor tipidir.Daha yaygın olarak kullanılan dört zamanlı motordan farkı, pistonun lineer hareketlerinde 4 yerine 2 stroka sahip olmasıdır. Fakat bu iki strokta, 4 zamanlı motorda oluşan 4 işlemde (emme, sıkıştırma, yanma, egsoz) meydana gelmektedir. Yani emme ve sıkıştırma 1 strokta , yanma ve egsoz 1 strokta yapılır.



Bu motorlar 1 turunu pistonun 2 kez aşağı ve yukarı hareketi ile tamamlarlar. Bu hareket sonucu krank mili 1 tam tur yapar. Hareketi oluşturan piston dört zamanlı motorlardan farklı olarak 2 zamanda (veya harekette) işini bitirir. Bu zamanlar; emme ve sıkıştırma ile yanma ve egzoz zamanlarıdır. Burada dikkat edilecek nokta şudur: Emme ve sıkıştırma işleri, aynı zamanda birbirinin ardı sıra pistonun aşağı yukarı bir kez gidip gelmesiyle oluşur. Aynı olay yanma ve egzoz zamanları içinde geçerlidir.

NASIL ÇALIŞIRLAR?
Motor çalışırken dört zamanlı motorlardan farklı olarak, hem pistonun altındaki krank bölümünden hem de silindirin içinde pistonun üst kısmından faydalanır. Emme veya egzoz subapları yoktur. Motorun içinde oluşan basınca farklarından dolayı yakıt karışımı emilir veya egzoz gazı dışarıya atılır.

Emme ve sıkıştırma zamanları
Piston yukarı çıkarken üstünde bulunan karışımı silindirin içinde sıkıştırmaya başlar. Bu esnada krank bölümünde pistonun yukarı çıkmasından dolayı bir vakum (negatif basınç) oluşur. Böylelikle yakıt karışımı emme kısmından krank bölümüne dolar. Bu karşım benzin, yağ ve hava karışımıdır. Krank bölümünde yağ dolu olmadığı için (dört zamanlı motorlar gibi) motor elemanlarının yağlanması benzine karıştırılan yağ sayesinde olur. Piston yukarı doğru devam ederek yakıt karışımını iyice sıkıştırmıştır. Sıkışan yakıt karışımı bujinin ateşlenmesiyle yanarak bir patlama oluşturur. Bu patlamayla açığa çıkan enerji pistonu aşağı doğru hareket ettirir.

Yanma ve egzoz zamanları
Piston aşağı doğru hareket ederken egzoz çıkışı açılır ve emme ağzı kapanır. Yanmış yakıt olan egzoz gazı, egzoz borusundan dışarı atılır. Pistonun aşağı hareketine devam etmesiyle, aşağıda sıkışan yakıt karışımı, taşıma cebinin açılmasıyla pistonun üst kısmına dolmaya başlar. Üst bölüme yeni yakıt karışımı dolarken, içerdeki tüm egzoz gazı atılmıştır. Aşağı doğru hareketini tamamlayan piston yukarı doğru harekete geçer. Artık emme ağzı tekrar açılacak, egzoz gazı çıkışı kapanacak ve motor yeniden aynı şeyleri yapmaya başlayacaktır.

Dört zamanlı motor,pistonun bir çevriminin (cycle) 4 aşamada (4-stroke cycle) tamamlandığı motor tipleridir. İçten yanmalı motorlar(internal combustion engines)sınıfında yer alırlar.

Çalışma prensibi

Motorlarda güç üretimi önce yakıtın içindeki kimyasal enerjinin ısı enerjisine dönüşmesi, sonra da bu ısı enerjisinin pistonu harekete geçirmesiyle gerçekleşir. Bir dört zamanlı motorda bu işlem şu aşamaları izler:

1. Yakıt ve hava karışımı pistonun dışarı hareketiyle dolar.

2. Karışım pistonun içeri hareket etmesiyle sıkıştırılır.

3. Sıkışmış karışım benzinli motorlarda bir kıvılcım ile tutuşturulur, dizel motorlarda ise yüksek basınç ve sıcaklık altında kendiliğinden tutuşur ve yanma gerçekleşir. Yanma sonucu açığa çıkan enerji ile piston dışarı doğru itilir. Bu sayede krank şaftı döndürülür ve kinetik enerji elde edilmiş olur.

4. Pistonun geri dönüşü sırasında egzoz valfı açıktır ve egzoz gazları pistondan atılır. Döngü böylece başlangıç konumuna gelir ve 1. aşamadan itibaren işlemler yinelenir.

Vikipedi ve http://www.aydinsari.com.tr/dort_zamanli_motor.htm sitesinden alınmıştır.